zondag 4 januari 2009

Rituelen

Gisteren zat ik in afwachting van het programma van Roseanne Barr te kijken naar Ned1 waar Marc Marie Huybrechts bezig was met een cabaretprogramma.
Nou wil ik het niet over Marc Marie Huybechts hebben, ik kende hem eigenlijk alleen als de sidekick met de piepstem in De Wereld Draait Door.
Hij gebruikte op een gegeven moment het woord: snuffelkatholiek.
Ik kom uit een gezin met een Ned Hervormde moeder en een atheïstische vader die toch hadden besloten om hun kinderen een Ned Hervormde opvoeding te geven.
Dat is jammerlijk mislukt want zowel mijn broer als ik zijn alletwee atheïst geworden. Ik was er wat eerder bij dan mijn broer maar ik verdenk hem ervan dat hij langer op zondagsschool is gebeleven omdat hij verliefd was op een meisje dat daar ook naar toeging.
Ik vond de kerk saai en de zondagsschool ook, zo'n hervormde kerkdienst is heel eenvoudig zonder enige poppenkast of in mijn ogen mysterieuze rituelen.
En die mysterieuze rituelen vond ik heel erg boeiend, er woonde een katholiek jongetje, Loekie, een paar huizen verderop en daar vroeg ik van alles aan over de diensten in de katholieke kerk. Eigenlijk had ik toen dolgraag eens zo'n katholieke dienst meegemaakt en van Loekie's ouders had ik wel een keer meegemogen maar mijn ouders staken daar een stokje voor.
Wij hadden geen televisie thuis dus ik kon ook niet op de televisie een kerkdienst zien.
Ik sprak erover met Petra, een vriendinnetje van me en zij vertelde me dat de katholieke kerk op werkdagen gewoon open was en dat je daar dan gewoon naar binnen kon.
Ze zei me dat je dan wel een sjaaltje om moest doen maar ze had me van alles wijs kunnen maken. En dat deed ze ook.
De sjaaltjes moesten in het wijwater worden gedompeld en we moesten ons gezicht afdeppen met het sjaaltje. Daarna met wat wijwater een kruisje slaan en toen gingen we giechelend naar binnen. Ik keek mijn ogen uit, vergeleken met het eenvoudige
interieur van een protestantse kerk was dit een een kerk vol pracht en praal.
Helaas duurde de vreugde niet lang want briesend kwam een pastoor op ons af. Wat we in de kerk deden, wilde hij weten.
Geheel naar waarheid vertelden we dat we gewoon wilden rondkijken. Dat hadden we beter niet kunnen zeggen want er volgde een lange preek. We mochten niet zomaar als niet katholieke meisjes Gods huis binnen komen om daar een beetje rond te kijken.
Hij wilde onze namen, adressen en telefoonnummers hebben dan zou hij onze ouders wel eens inlichten.
Ik heb er nooit meer iets van gehoord, hij heeft òf niet gebeld òf mijn ouders vcnden het vergrijp niet ernstig.genoeg om mij erover te onderhouden.
Ik heb er behoorlijk over in gezeten want aan de bulderende stem van die pastoor te horen hadden we ons ernstig misdragen en ik was bang dat ik ongenadig op mijn donder zou krijgen als mijn ouders het hoorden.
Niet lang daarna kregen wij een tv en kon ik een katholieke kerkdienst op de tv volgen. De rituelen hebben me mijn hele leven geboeid en ik kan me voorstellen dat als je je geloof in God kwijtraakt je dan nog best die rituelen zal missen.

Ik begijp nu ook wat Marc Marie Huybrechts bedoelde met het woord: snuffelkatholiek. Ik denk dat als ik katholiek was opgegroeid ik ook een snuffelkatholiek zou zijn geworden. Geen God, wel rituelen.

7 opmerkingen:

In de ruimte zei

Rituelen komen ook buiten de godsdienst voor. Jammer genoeg worden die rituelen soms vervangen door events.

Masjenka zei

Sjaaltjes in wijwater doppen, dat was pas grappig geweest.
De katholieke poppenkast was even saai als de Hervormde hoor. Als kind weet je niet wat je overkomt, je moést meespelen, maar ik weet nog precies de dag waarop er bij mij een belletje ging rinkelen, 1 januari 1971, ik was tien, ik had nog acht jaar nonnenschool voor de boeg. Men noemde je dan het lastige meisje, opstandige puber, omdat je niet meer naar de mis wilde gaan, omdat je in de godsdienstles lastige vragen stelde.
De katholieke rituelen heb ik op geen enkel ogenblik gemist. Er is slechts één gelegenheid waarvan ik denk: jongens, hier mag het toch een klein beetje ritueler gaan en dat is bij een crematie. Ik was nog nooit bij een Nederlandse crematie maar hier in België leest iemand dan een melig tekstje voor en wordt er op een knopje gedrukt waar wat muzak uitkomt en that's it, dan ga je de oven in en kom je er in een potje uit. Er zijn ook meerdere crematie-diensten tegelijk aan de gang. Je moet al de juiste pijltjes volgen om niet bij de verkeerde dode te gaan huilen. Rauwer kan het niet voor de rouwenden.

Masjenka zei

Ik lees nu pas het bericht van Karin Spaink: Broccoli, waarin ze het toevallig ook over crematiemuziek heeft.
In België kan je natuurlijk ook zelf je ceedeetjes en je teksten kiezen maar lang niet iedereen doet dat, jongere mensen bv. die door een ongeluk sterven, of dementerenden die de kans niet meer kregen. Sommigen zijn dan weer een leven lang bezig met de soundtrack van hun crematie samen te stellen.Het blijft hoedanook een bevreemdend fenomeen waar ik niet uit raak.

Hadriana zei

@Tom, kun je daar eens een voorbeeld van geven?

Hadriana zei

@Masjenka
In de ogen van een kind kunnen dingen die met geheimzinnigheid omgeven zijn worden een bepaalde magie krijgen.
Als ik de katholieke poppenkast nu zie vind ik het ook lachwekkend.
In Nl duurt de gemiddelde crematieplechtigheid een half uur en meestal wordt daar wel erg veel werk van gemaakt: de kerkelijke plechtigheid ontbreekt vaak.
Als iemand overwacht overlijdt kunnen de nabestaanden toch best wat moeite doen om erachter te komen wat hij/zij zou hebben gewaardeerd.
Mijn moeder had jaren voordat ze overleed al door mij laten opschrijven hoe ze haar crematie wilde hebben.
Gelukkig begint het praten en denken erover steeds meer uit de taboesfeer te komen.

Masjenka zei

Het mooie van jouw verhaal is precies die zoektocht naar de magie via Loeki en Petra. Daar zit een filmscenariootje in.

Hadriana zei

@Masjenka
Je zou zoiets uit kunnen werken tot een filmscenario ja. Dan zou je het eruit moeten lichten.